Iepenloftspul Jorwert gaat de diepte in
Door Wim Vervoort
‘It feest’. Het klinkt heel vrolijk, maar het stuk waarmee Iepenloftspul Jorwert dit jaar voor de dag komt heeft weinig feestelijks. Het draait om een familiebijeenkomst waar een duister verleden wordt opgegraven. ‘It feest’ is gebaseerd op de succesvolle film ‘Festen’ (1995) van de Deen Thomas Vinterberg. Door Wim Vervoort JORWERT – ,,Earst it yntermezzo en dêrnei sêne njoggen”, kondigt regisseur Tjerk Kooistra aan. Binnen een paar minuten wordt op het grote draaiende toneel, door de Jorwerter bouwploeg zelf in elkaar gezet, de tafel gedekt. Daarna neemt de Duitse ceremoniemeester de leiding bij de viering van de 65ste verjaardag van Hielke. Hij probeert grappig te zijn, pake die niet helemaal meer bij de tijd is bemoeit zich ermee en daarna krijgt de oudste zoon Chris het woord. Hij heeft twee toespraken voorbereid, een groene en een gele. ‘Heit’ mag kiezen: het wordt groen. Wat Chris vertelt, zet de feestelijke bijeenkomst gelijk op scherp. De impact van zijn woorden wordt nog versterkt door het grote filmdoek achter de tafel, waarop alle emoties van de spelers tot in detail zijn af te lezen. Aansluitend laat Kooistra het slot spelen, wanneer de drank inmiddels zijn werk heeft gedaan . ,,Probearje dronkenheid te simulearjen. Set him op.”Wat volgt, liegt er ook niet om. Het zijn nog de repetities, een week voor de première, maar één ding is duidelijk: ‘It feest’ grijpt je als toeschouwer bij de strot. En als spelers net zo zeer. Hoofdrolspeler Douwe de Bildt (vader Hielke) was dan ook aanvankelijk niet helemaal overtuigd. ,,Ik ha de film in pear kear sjoen. Ik tocht net drekt: dat is wat foar Jorwert. Mar ik bin no hielendal om.” Het repetitieproces is wel intensiever dan hij gewend was. ,,De klam leit no hiel sterk op ‘e emoasjes. Is it normal sykje op ‘e meter, no giet it om milimeters.” Wybe Koldijk die zoon Chris speelt, stond daar heel anders tegenover. ,,Ik hie it stik al hiel lang op ‘e kerrel. As ‘Festen’ naar Jorwert komme soe, dan die ik hiel graach mei. En it leafst as de âldste soan.” Het wachten duurde lang. Straks kan ik beter de vader spelen, bedacht hij al, maar ‘it koe no nog krekt’. Koldyk is daarom voor het eerst sinds 2003 weer in Jorwert van de partij. Tjerk Kooistra beseft dat de lat dit jaar hoog ligt. Jorwert gaat de diepte in. ,,’It feest’ is in dreger stik as dy fan de lêste jieren. Der is minder te laitsje. Der is gjin happy end.” Al wil hij dat laatste wel nuanceren. Voor de goede verstaander eindigt het stuk toch hoopvol. ,,De minsken binne opknapt troch wat se meimakke ha. Harren bagaazje is útsprutsen. De ein is in nij begjin.” Kooistra en Jan Schotanus zijn in hun versie van ‘Festen’ dichtbij de film van Vinterberg gebleven. Onder meer door zelf ook gebruik te maken van filmbeelden. Het feestvarken wil namelijk dat zijn 65ste verjaardag op homevideo wordt vastgelegd. Zodat hij en zijn nageslacht er nog jaren naar kijken. ,,Mar krekt dat wurdt in wapen tsjin him. En it makket it hiele barren noch yntimer foar it publyk.” ‘It feest’ wordt gespeeld zonder pauze. Dat heeft niks te maken met principes of ‘nijmoadrichheid’, zegt Kooistra. ,,Dit stik ferdraacht gjin skoft. It is in opinoarsteapeling fan ferhalen. Mei in ûnderbrekking soest de magy fan it gehiel ferbrekke.” De kaartverkoop loopt als een tierelier. Van de 6500 kaarten zijn er inmiddels 4500 weg. En de teller loopt gestaag door.
Leeuwarder Courant - 2010-08-18